Dzień Wszystkich Świętych i Zaduszki - dawniej i dziś

1 i 2 listopada większość z nas odwiedza groby bliskich. Zapalamy znicze, kładziemy wieńce, modlimy się. Obchodzimy Dzień Wszystkich Świętych i Zaduszki. Ale czy ktokolwiek z nas zastanawiał się kiedyś, skąd wywodzą się te święta?

Zbliża się Dzień Wszystkich Świętych i Zaduszki. Jak co roku, 1 i 2 listopada, a także kilka dni wcześniej na cmentarzach tłumnie gromadzą się ludzie. Każdy odwiedza swoich bliskich, sprząta groby, czasem stawia świeczkę na zapomnianym nagrobku. Ale czy ktokolwiek z nas wie coś więcej o tych świętach? Skąd się wywodzą lub jak były czczone dawniej? Dziś proponuję na chwilę cofnąć się w czasie i poznać historię i dawne zwyczaje.


Początki

Dzień Wszystkich Świętych w Polsce obchodzony jest 1 listopada, ale nie zawsze tak było. Początki święta sięgają IV wieku. W 610 roku papież Bonifacy IV otrzymał od cesarza starożytną świątynię pogańską - Panteon, którą poświęcił na Kościół, pod wezwaniem Matki Bożej Męczenników i złożył tym miejscu liczne bezimienne relikwie. Aby upamiętnić ten dzień, 1 maja ogłoszono świętem zmarłych męczenników, którzy oddali swoje życie za Chrystusa.

Dopiero papież Grzegorz III w 731 roku przeniósł uroczystość na dzień 1 listopada, a sto lat później Grzegorz IV rozszerzył święto męczenników na dzień wszystkich świętych Kościoła katolickiego.

Święto Zmarłych i Zaduszki w Polsce - dawne obrzędy i zwyczaje

Jeszcze do niedawna, w dniu 31 października przygotowywano różne potrawy - pieczono chleby, gotowano bób i kaszę i wraz z wódką pozostawiano na stołach dla zmarłych. Na znak gościnności i pamięci, wieczorami pozostawiano uchylone drzwi, by zmarli mogli odwiedzić swoje dawne domy. Według dawnych wierzeń dusze odczuwały głód, pragnienie, tęsknotę, dlatego trzeba było zaspokoić ich potrzeby, aby nie mścili się na żywych. Przez kolejne dwa dni, 1 i 2 listopada w domach zabronione było klepanie masła, ugniatanie kapusty, przędzenie i tkanie, cięcie sieczki, wylewanie pomyj i spluwanie, aby nie obrazić i nie skaleczyć duszy odwiedzającej dom.

Jednym ze zwyczajów było także przyjmowanie w gościnę żebraków, których postać mogła przyjąć zmarła przed laty osoba. W zamian za ugoszczenie, biedak zobowiązany był do modlitwy za zmarłych.